Η ΣΦΑΓΗ ΤΗΣ ΣΑΜΠΡΑ ΚΑΙ ΣΑΤΙΛΑ ΤΗΣ ΒΗΡΥΤΟΥ...
ΔΕΝ ΤΙΜΩΡΗΘΗΚΕ ΠΟΤΕ ΚΑΝΕΙΣ.....

Για τον ανθρωπο που την υποκινησε, ουτε λογος..

Πριν από 31 χρόνια, ξεκινούσε μια από τις χειρότερες σφαγές στη σύγχρονη ιστορία της Μέσης Ανατολής, η σφαγή των Παλαιστινίων προσφύγων αλλά και Λιβανέζων στις προσφυγικές γειτονιές Σάμπρα και Σατίλα της Βηρυτού, από Λιβανέζους Χριστιανούς Φαλαγγίτες, υπό την επίβλεψη των Ισραηλινών Δυνάμεων Κατοχής. Εν μέσω λιβανικού εμφυλίου, και τρεις μήνες μετά τη χερσαία εισβολή των Ισραηλινών, η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης αναγκάστηκε να αποδεχθεί τη διεθνή συμφωνία για αποχώρηση των μαχητών της προς διάφορες χώρες και μετεγκατάσταση των αρχηγείων της στην Τυνησία. Ο ίδιος ο ηγέτης της, ο Γιάσερ Αραφάτ αποχώρησε, στις 30 Αυγούστου, με πρώτο σταθμό την Ελλάδα.

Στις 10-11 Σεπτεμβρίου αποχώρησε η διεθνής δύναμη. Στις 14 Σεπτεμβρίου δολοφονήθηκε ο Μαρονίτης πρόεδρος Μπασίρ Τζεμαγιέλ.

Την επόμενη μέρα οι Ισραηλινές Δυνάμεις Κατοχής εισβάλλουν στη Βηρυττό και περικυκλώνουν μεταξύ άλλων τη Σάμπρα και Σατίλα αποκλείοντάς τες πλήρως. Ενώ υπάρχουν αναφορές και για βομβαρδισμό τους από πυρά πυροβολικού. Το απόγευμα της 16^ης Σεπτεμβρίου οι Ισραηλινές Δυνάμεις Κατοχής υπό τις διαταγές του Υπουργού Άμυνας Αριέλ Σαρόν, επιτρέπουν στη μιλίτσια των Λιβανέζων Χριστιανών Φαλαγγιτών να εισβάλει στη Σάμπρα και τη Σατίλα. Εκείνοι αναγκάζουν τους άμαχους και ανυπεράσπιστους Παλαιστίνιους πρόσφυγες, να βγουν από τα σπίτια τους ή εισβάλλουν σε αυτά και τους σφάζουν με τον πιο άγριο τρόπο. Τη νύχτα οι Ισραηλινοί ρίχνουν φωτοβολίδες για να φωτίσουν τα προσφυγικά στρατόπεδα και να διευκολύνουν τη σφαγή. Υπάρχουν καταγγελίες και για παρουσία Ισραηλινών εντός των προσφυγικών στρατοπέδων. Οι Φαλαγγίτες σκοτώνουν, τραυματίζουν και βιάζουν ανενόχλητοι επί σχεδόν δύο εικοσιτετράωρα. Ο δημοσιογράφος Ρόμπερτ Φίσκ που ήταν από τους πρώτους που εισήλθαν στον τόπο της σφαγής περιγράφει εικόνες με πτώματα γυναικών με σκισμένα ρούχα και ανοιχτά πόδια, παιδιών με κομμένους λαιμούς, σειρές νεαρών ανδρών εκτελεσμένων πισώπλατα, μωρών μαυρισμένων από τη σήψη σε σωρούς σκουπιδιών.

Η σφαγή διαρκεί έως τις 18 Σεπτεμβρίου, αν και υπάρχουν καταγγελίες ότι κάποιοι από τους χιλιάδες αιχμάλωτους Παλαιστίνιους παραδόθηκαν από τους Ισραηλινούς και συνέχισαν να εκτελούνται τις επόμενες μέρες στα χέρια Φαλαγγιτών Λιβανέζων.

Κανείς δεν ξέρει τον ακριβή αριθμό των θυμάτων. Οι πιο μετριοπαθείς εκτιμήσεις των Ισραηλινών, μιλούν για κάπου 800, αλλά δεδομένων και των εξαφανίσεων, άλλες αναφορές κάνουν λόγο για 2.500 έως και 3.500 χιλιάδες θύματα.

Οι σφαγιαστές παραμένουν ατιμώρητοι μέχρι σήμερα. Ούτε ένας δεν τιμωρήθηκε. Στους Φαλαγγίτες δόθηκε αμνηστία.

Αριέλ Σαρόν και Μεναχέμ Μπεγκίν

Υπό την πίεση εκατοντάδων χιλιάδων Ισραηλινών διαδηλωτών, στήθηκε ισραηλινή εξεταστική επιτροπή, η επιτροπή Καχάν, που βρήκε τον Αριέλ Σαρόν προσωπικά αν και εμμέσως υπεύθυνο. Ο ίδιος αρχικά αρνήθηκε να παραιτηθεί και ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός Μεναχέμ Μπεγκίν αρνήθηκε να τον αποπέμψει. Τελικά, μετά και τη δολοφονία του Ισραηλινού ειρηνιστή Emil Grunzweig, ο Σάρον δέχτηκε να παραιτηθεί από Υπουργός Άμυνας.

Δύο δεκαετίες αργότερα έγινε πρωθυπουργός.

Ο Elie Hobeika (δεξιά)

Ο Elie Hobeika, ηγέτης των Λιβανέζων Φαλαγγιτών έφτασε να γίνει τρεις φορές υπουργός. Τελικά δολοφονήθηκε το 2002 ενώ ετοιμαζόταν να καταθέσει εναντίον του Αριέλ Σαρόν στη δίκη στο Βέλγιο, όπου είχαν προσφύγει συγγενείς των θυμάτων. Τελικά το δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή ως αναρμόδιο. Ο ακόμα εν ζωή, αν και σε κώμα, Αριέλ Σαρόν δεν δικάστηκε ποτέ.

Η Σάμπρα και Σατίλα δεν ήταν ούτε η πρώτη ούτε και η τελευταία σφαγή του Σαρόν. Το γεγονός ότι αυτός ο εγκληματίας πολέμου μπόρεσε να διενεργήσει τέτοιες ευρέως γνωστές πράξεις και παρ’ όλα αυτά έγινε πρωθυπουργός είναι το πιο ολοφάνερο σημάδι του βαθύτατα ρατσιστικού χαρακτήρα του κράτους του Ισραήλ. Είκοσι εννιά χρόνια μετά τη σφαγή στη Σάμπρα και Σατίλα, οι διάδοχοι του Σαρόν με την πλέρια υποστήριξη της Ουάσιγκτον εξακολουθούν να κατέχουν την Παλαιστίνη και να καταπιέζουν βάναυσα τον παλαιστινιακό λαό. Ο σκοπός της σφαγής του 1982 ήταν να καμφθεί το πνεύμα του παλαιστινιακού λαού και να συντριβεί η αντίστασή του. Απέτυχε να βρει το στόχο της.

Λιγα λογια για την ''χριστιανικη'' φαλαγγα.

Η φασιστική-ναζιστική προϊστορία των Λιβανέζων Χριστιανών Φαλαγγιτών

Το Λιβανέζικο κόμμα Kataeb (σημαίνει φάλαγγα) σχηματίστηκε το 1936 ως μαρονίτικη παραστρατιωτική οργάνωση από τον Πιέρ Τζεμαγιέλ που το σχημάτισε στα πρότυπα της ισπανικής Φάλαγγας και των ιταλικών φασιστικών κομμάτων (πηγή: Wikipedia ) τα οποία είχε παρατηρήσει ως αθλητής των Ολυμπιακών Αγώνων του 1936 στο Βερολίνο, της Ναζιστικής Γερμανίας. Οι στολές του κινήματος αρχικά είχαν καφέ πουκάμισα και μέλη του χρησιμοποιούσαν τον ναζιστικό χαιρετισμό. (πηγή: άρθρο του Robert Fisk)

Σε μια συνέντευξη στον Ρόμπερτ Φισκ, ο Τζεμαγιέλ είπε σχετικά με τους Ολυμπιακούς του Βερολίνου:

«Ήμουν ο αρχηγός της ποδοσφαιρικής ομάδας του Λιβάνου και πρόεδρος της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας του Λιβάνου. Πήγαμε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936 στο Βερολίνο. Και είδα τότε την πειθαρχία και την τάξη. Είπα στον εαυτό μου «Γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε το ίδιο στο Λίβανο;» Οπότε όταν επιστρέψαμε στο Λίβανο, δημιουργήσαμε αυτό το κίνημα νεολαίας. Όταν ήμουν τότε στο Βερολίνο, ο Ναζισμός δεν είχε τη φήμη που έχει τώρα. Ναζισμός; Σε κάθε σύστημα στον κόσμο μπορείς να βρεις κάτι καλό. Αλλά ο Ναζισμός δεν ήταν καθόλου Ναζισμός. Η λέξη ήρθε αργότερα. Στο σύστημά τους είδα την πειθαρχία. Κι εμείς στη Μέση Ανατολή χρειαζόμαστε πειθαρχία περισσότερο από οτιδήποτε άλλο». (πηγή: Wikipedia, όπου αναφέρεται ως πηγή το: Fisk, R. (1990). Pity the Nation, the abduction of Lebanon. New York: Nation Books. 65 p.)

Η ΤΑΙΝΙΑ

ΒΑΛΣ ΜΕ ΤΟΝ ΜΠΑΣΙΡ

Χορεύοντας με τους σκοτωμένους

Τον Αύγουστο του 1982 δολοφονήθηκε –μερικές μέρες μετά την εκλογή του- ο Μπασίρ Τζεμαγιέλ, χριστιανός πρόεδρος του Λιβάνου, αρχηγός του Κόμματος των Φαλαγγιτών. Την ίδια εποχή στο Ισραήλ ήταν υπουργός Άμυνας ο Αριέλ Σαρόν με σχέδιο του οποίου ο ισραηλινός στρατός κατέλαβε το νότιο μέρος του Λιβάνου σε βάθος 40 χιλιομέτρων. Ο Μπασίρ Τζεμαγιέλ διατηρούσε άριστες σχέσεις με τον Αριέλ Σαρόν. Οι δύο άνδρες είχαν έναν κοινό εχθρό: το Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης.

Ο Σαρόν χωρίς να έχει έγκριση της κυβέρνησης του Ισραήλ, προώθησε το στρατό του πέραν των 40 χιλιομέτρων, κατέλαβε ολόκληρο το Νότιο Λίβανο και έφτασε μέχρι την πρωτεύουσα. Δύο εβδομάδες πριν τη δολοφονία του ακροδεξιού προέδρου Τζεμαγιέλ, είχαν φθάσει στη Βηρυτό ειρηνευτικές δυνάμεις για να επιβλέψουν την αποχώρηση των συριακών δυνάμεων και των μαχητών του Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Η αποχώρηση είχε επιβληθεί μετά από την επίθεση που είχαν εξαπολύσει, κατ’ εντολή του Σαρόν, οι Ισραηλινοί. Επρόκειτο να αποχωρήσουν 11.000 στρατιώτες αλλά όχι και γυναικόπαιδα, που οδηγήθηκαν στα στρατόπεδα Σάμπρα και Σατίλα. Το βράδυ της ημέρας που ο Μπασίρ Τζελαγιέλ ανατινάχτηκε μέσα στα γραφεία του κόμματός του οι χριστιανοί φαλαγγίτες πήραν εκδίκηση για τον αρχηγό τους: εισέβαλλαν στα στρατόπεδα των προσφύγων και μακέλεψαν τους άμαχους παλαιστινίους. Χωρίς να έχει προσδιοριστεί ακριβώς, υπολογίζεται πως 3.000 άνθρωποι δολοφονήθηκαν τότε, από τους αφιονισμένους φαλαγγίτες. Η διεθνής κοινότητα έμεινε αποσβολωμένη και το διεθνές ανακριτικό σώμα που συνέστησε εξανάγκασε τον Αριέλ Σαρόν σε παραίτηση. Καταδικασμένος στην παγκόσμια συνείδηση ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ δεν πτοήθηκε και είκοσι χρόνια μετά επανήλθε και εξελέγη πρωθυπουργός!

Από τη Σάμπρα και Σατίλα του 1983 μέχρι τη λωρίδα της Γάζας των ημερών μας, η βαρβαρότητα δε φαίνεται να έχει τέλος.

«Όταν μεγαλώσουν και δουν την ταινία (σ.σ. τα παιδιά μου) μπορεί να τους βοηθήσει να πάρουν τη σωστή απόφαση, που είναι να μην πάρουν μέρος σε κανέναν πόλεμο, όποιος κι αν είναι αυτός», λέει ο σκηνοθέτης Άρι Φόλμανγια την ταινία του «Βαλς με τον Μπασίρ», η οποία θα προβάλλεται από τις 8 Ιανουαρίου.

Τα θολά μονοπάτια της μνήμης

Έρχονται τις νύχτες και ταράζουν τον ύπνο του. Είναι 26 σκυλιά που αλυχτούν δαιμονισμένα κάτω από το παράθυρό του. Ο σκηνοθέτης συνομιλεί σε ένα μπαρ με άνα φίλο του. Τί σημαίνουν όλα αυτά; Κάτι φαίνεται να τον βασανίζει. Κάτι που έρχεται από παλιά, από εκείνο το σβησμένο κομμάτι της μνήμης, κάτι που θέλει να επανεγγράψει, να συναρμολογήσει τα κομμάτια που λείπουν. Τα σκυλιά εξακολουθούν να έρχονται τις νύχτες, πάντοτε 26 και γαυγίζουν ασταμάτητα. Είναι κι εκείνη η εικόνα που βλέπει… Τρεις άνδρες να βγαίνουν από τη θάλασσα στην ακτή της Βηρυτού. Τρεις στρατιώτες, είναι κι αυτός εκεί, είναι και ο φίλος του. Η άκρη του νήματος. Ήταν στρατιώτης, υπηρετούσε τη θητεία του στον ισραηλινό στρατό, αρχές της δεκαετίας του 1980, στον πρώτο πόλεμο του Λιβάνου.

Έτσι αρχίζει ένα οδοιπορικό προς το παρελθόν, μέσα στα θολά μονοπάτια της μνήμης. Αρχίζει να συλλέγει τις ψηφίδες κάνοντας μια έρευνα προσωπικής λύτρωσης. Δε θυμάται τίποτε από τον πόλεμο αλλά πρέπει να θυμηθεί. Ψάχνει ανθρώπους από τότε, εννιά φίλους που βρισκόταν κι εκείνοι εκεί. Τους ζητά να αφηγηθούν τις εμπειρίες τους, όλα όσα θυμούνται και μέσα από αυτά αναζητά την αλήθεια για εκείνο το κομμάτι του εαυτού του που ακούσια διέγραψε. Στην αρχή με τη φαντασία του και όσο προχωρά με τις επανερχόμενες σπίθες της μνήμης, ο Άρι Φόλμαν συμπληρώνει τον εαυτό του, τα σκυλιά σταματούν να ταράζουν τον ύπνο του.

Ανιμέισον ντοκιμαντέρ

Πως μπορεί ένας σκηνοθέτης να ταράξει τα νερά; Πρώτα απ’ όλα με την τόλμη που εμπεριέχεται στην επιλογή του θέματός του. Γιατί ο Άρι Φόλμαν, μπορεί να βασίζεται αρχικά στις προσωπικές του εμπειρίες από τον πόλεμο, σε μια προσπάθεια προσωπικής λύτρωσης, αλλά προσπαθεί να αφυπνίσει και έναν ολόκληρο λαό, να τον φέρει αντιμέτωπο με την πρόσφατη ιστορία του, να τον κινητοποιήσει. Γιατί όταν 20 χρόνια μετά το μακελειό στο Νότιο Λίβανο εκλέγει τον Αριέλ Σαρόν, τότε κάποιος πρέπει να σου μιλήσει και να ανασκαλέψει την αραχνιασμένη σου μνήμη. Εκτός όμως από την τόλμη υπάρχει και το ταλέντο του καλλιτέχνη, τομέας στον οποίο ο Φόλμαν αριστεύει. Η ταινία του είναι ένα ντοκιμαντέρ, που ουδεμία σχέση έχει με τον κλασικό τρόπο κινηματογράφησης, αφού είναι κινούμενο σχέδιο! Κατά τα άλλα όλα είναι σχεδιασμένα όπως ένα κανονικό, ας το πούμε έτσι, ντοκιμαντέρ: με συνεντεύξεις, αφηγήσεις, φλας μπακ, οπτικό υλικό, δραματοποιημένα μέρη. Όλα είναι απόλυτα αρμονικά δεμένα, οι εικόνες που περνούν μπροστά από τα μάτια μας έχουν τέτοιον ρεαλισμό που ξεχνάς πως βλέπει ανιμέισον. Ο πόλεμος, η μνήμη, η ανθρώπινη η φύση, όλα δοσμένα με συγκλονιστικό τρόπο, με κομμάτια έντασης που συνοδεύονται από δυνατή μουσική, από στιγμές συγκίνησης, από στιγμές εσωτερικής αναζήτησης.

Το «Βαλς με τον Μπασίρ» είναι μια ταινία που αφενός εντυπωσιάζει με την τεχνική της, αφετέρου ενθουσιάζει με την προσέγγιση του θέματός της. Αν μη τι άλλο είναι μια έντιμη φωνή από το Ισραήλ, από εκείνες που έχουν ανάγκη να ενισχυθούν για να μη χάνονται πίσω από τρις κραυγές των πολεμοκάπηλων και των φανατικών. Δεν είναι τυχαίο πως καταχειροκροτήθηκε στις Κάνες και δέχτηκε εγκωμιαστικές κριτικές.

Μάθημα κινηματογράφου

Τώρα, εάν θέλετε να μάθετε πως γυρίστηκε η ταινία, παραθέτω πληροφορίες που περιέχονται στο δελτίο Τύπου της εταιρίας διανομής. Κι αν έχετε άγνωστες λέξεις, μη μασάτε, κι εγώ έχω. Καλά θα κάνουν άλλη φορά να μη θεωρούν δεδομένο πως γνωρίζουμε τον κάθε τεχνικό όρο, και μάλιστα σε ξένη γλώσσα. Ιδού:

«Η παραγωγή της διήρκησε τέσσερα χρόνια, εκ των οποίων το πρώτο ήταν αφοσιωμένο στην συλλογή συνεντεύξεων. Τα γυρίσματα έγιναν σε πρώτη φάση στο στούντιο σε real video και το animation έγινε με την τεχνική του rotoscoping, με την οποία ο animator μεταφέρει στο cartoonτις φιγούρες που βλέπει στις live action φιλμαρισμένες σκηνές. Torotoscope επινοήθηκε από τον Μαξ Φλάισερ και τα πιο πρόσφατα δείγματα αυτής της, ψηφιοποιημένης, πια, τεχνικής είναι το «Waking Life» και το «A Scanner Darkly» του Ρίτσαρντ Λίνκλέιτερ».

Ο Άρι Φόλμαν, λέει: «(…) δεν ήθελα να το γυρίσω με πραγματικά πρόσωπα, ήθελα εξ αρχής να είναι κινούμενο σχέδιο. (…) σκέφτηκα να το γυρίσω όπως το γύρισα, με σκίτσο. Ο πόλεμος είναι τόσο σουρεαλιστικός και η μνήμη μπορεί να σε προδώσει τόσο εύκολα, που σκέφτηκα να διαβώ το μονοπάτι των αναμνήσεων μόνο με τη βοήθεια κάποιων πολύ προσεγμένων επινοημένων εικόνων… Το σενάριο βασίστηκε στη δική μου, πολύ προσωπική ιστορία. ακολουθεί εκείνο το σημείο της ζωής μου μετά από το οποίο κατάλαβα πως υπήρχαν μερικά πολύ σημαντικά σημεία της ζωής μου για τα οποία είχα κενά μνήμης(…)».

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2009